Doktora Nedir? Nasıl Yapılır?
Akademik kariyer basamakları arasında belki de en önemli aşama olan doktora, kişinin bir bilim dalında ortaya çıkardığı ve savunabildiği katkıları gösteren bir unvandır.
Doktora Nedir?
Fransızca kökenli ve “doktorluk kademesi” veya “doktorluk rütbesi” anlamına gelen “doktorat” kelimesinden türemiş ve dilimize “doktora” şeklinde intikal etmiştir.
Amerikan bilim kurullarında ise PhD (Doctor of Philosophy) olarak kullanılır.
Türk Dil Kurumu’nun Doktora kelimesini, “Bir fakülte veya yüksekokulu bitirdikten sonra o bilim dalında sınav ve bilimsel bir eserle erişilen derece, basamaktır” şeklinde tanımlamaktadır.
Doktora Başvuru Şartları Nelerdir?
Ülkemizde lisansüstü eğitimlerin şartları ve gereklilikleri Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) tarafından belirlenmektedir.
Doktora başvurusu için adayların aşağıdaki şartları sağlamaları gerekir:
- (Tezli) Yüksek Lisans Diplomasına sahip olmaları,
- Başvurduğu doktora programına uygun puan türünde an az 55 ALES derecesi,
- YDS veya YÖKDİL sınavlarında 55 ve üzeri yabancı dil puanı elde edilmesi.
Nasıl Doktora Yapılır?
Doktora eğitiminin iki ana aşamasından söz etmekte fayda var. Bunlardan birincisi en az 2, en fazla 4 dönem süren doktora dersleri sürecidir. Teorik doktora dersleri 4 dönem sonunda tamamlanamazsa, öğrenicinin programla ilişiği kesilir. Yine bir diğer koşul da, Doktora Yeterlilik Sınavı’nda da Yüksek Öğretim Kurumu’nun ön görmüş olduğu not bareminin sağlanması gerekliliğidir. Kabul edilen not seviyesinin altında kalınması, programdan çıkartılmayı gerektirecektir.
İkinci aşama tez çalışması sürecidir. Yeterlilik sınavında başarılı olan adaylar, tez önerilerini sunarlar ve kabul edilmesi durumunda tezleri ile ilgili bilimsel çalışmalara başlarlar. Bu süreç en az 6, en fazla 12 dönem içinde tamamlanmalıdır. Bu süre içinde tamamlanamayan tez çalışması sahipleri, aynı şekilde doktora programından çıkartılırlar.
Tez çalışmaları döneminde, yapılan çalışmalar ve süreçteki ilerlemelerin tez izleme komitesi ile periyodik olarak paylaşılması gerekmektedir.
Başarılı bir tez çalışma döneminin anahtarı, detaylı bir araştırma süreci geçirmektir. Mümkün olan en fazla sayıda kaynak takip edilip incelenmeli, tez konusu ile ilgili her detay ileride kullanılmak üzere not edilmelidir. Tez ve doktora çalışmaları süresince hazırlanacak olan, makale, bildiri ve sunum faaliyetlerindeki başarı, işte bu araştırma sürecinin etkinliğine bağlı olacaktır.
Tüm aşamalarda, tez danışmanının geri bildirimleri oldukça önemlidir ve başarılı sonuca giden belirleyici faktörlerden birisidir.
Son aşama ise “savunma” aşamasıdır. Tez izleme komitesi tarafından belirlenen tarihte, komite üyelerine (bazen dışarıdan katılımcılarda da komiteye dahil olabilir) karşı, tezin anlatılması, savunulması ve sorulacak soruların cevaplanması bu adımın temellerini oluşturur. Savunma süreci, teze ve konuya hakimiyeti, savunmanın dayanaklarını ve bilimselliğini göstermesi açısından belirleyici bir rol oynayacaktır.
Nihai olarak komitenin vereceği karar, adayın “doktor” ünvanını alıp almayacağını belirleyecektir.